Αναλογιζόμενος τη συναυλία της Lara Fabian στο γήπεδο του Tae Kwon Do, τον Μάιο του 2018 (δείτε εδώ), θυμήθηκα ότι κάποτε είχαμε μιλήσει στο τηλέφωνο. Μεταξύ άλλων για τη Céline Dion και τη Γιουροβίζιον, αλλά και για τον Θεό και για το φαγητό.
Αυτό που δεν θυμήθηκα άμεσα είναι ότι δεν είχαμε μιλήσει πριν την προαναφερόμενη συναυλία, αλλά το καλοκαίρι του 2016, ενόψει μιας επικείμενης εμφάνισης στο Γήπεδο Τέννις του Ολυμπιακού Σταδίου, τον Σεπτέμβρη. Όμως οι απρόσμενα δυσμενείς καιρικές συνθήκες οδήγησαν στη ματαίωση της βραδιάς. Προσπαθώ επίσης να προσδιορίσω αν ήταν τότε που είχα τραβηχτεί με τη Χριστίνα στους χώρους του ΟΑΚΑ, ψάχνοντας μες την όλη ταλαιπωρία για το γήπεδο τέννις. Δεν είμαι 100% σίγουρος, αλλά νομίζω πως ναι. Μου φαίνεται μάλιστα ότι προλάβαμε και είδαμε το support των Stereo Soul, οι οποίοι είχαν γίνει γνωστοί ως φιναλίστ του «X-Factor» εκείνης της χρονιάς.
Η συνέντευξη που προέκυψε από την κουβέντα μας δημοσιεύτηκε το 2018 στο Avopolis και αναδημοσιεύεται τώρα κι εδώ, με μικρές, αισθητικής φύσης τροποποιήσεις.
* οι χρησιμοποιούμενες φωτογραφίες προέρχονται από promo υλικό που είχε δοθεί στον Τύπο
Πρώιμα παιδικά χρόνια στην Κατάνια –με τα ιταλικά ως μητρική γλώσσα– μεγάλωμα κατόπιν στο Βέλγιο, αργότερα υπήκοος Καναδά. Σε ένα τόσο κοσμοπολίτικο περιβάλλον, ποιο μέρος αποκαλείτε τελικά «σπίτι»;
Με τα συγκεκριμένα μέρη έχω δεθεί συναισθηματικά, λόγω καταγωγής ή λόγω της πορείας της ζωής μου. Ο Καναδάς και το Βέλγιο είναι οι χώρες με τις οποίες συνδέομαι ως πολίτης κι αυτές επίσης που βρίσκονται στην καρδιά μου. Θα έλεγα όμως ότι «πατρίδα» είναι ο συνδυασμός όλων αυτών των τοποθεσιών, δηλαδή ένας φανταστικός τόπος στον οποίον θα ενώνονταν οι Βρυξέλλες, το Μόντρεαλ και η Σικελία.
Δεν αισθάνομαι ότι πρέπει να διαλέξω, καθώς ανήκω σε όλα αυτά τα μέρη κι εκείνα με τη σειρά τους αποτελούν κομμάτια μου. Πέρα από τη γεωγραφία, πάντως, το μέρος που μπορώ πραγματικά να αποκαλέσω «σπίτι» είναι εκείνο όπου βρίσκονται κάθε φορά οι αγαπημένοι μου άνθρωποι –η κόρη μου, ο άντρας μου, η οικογένειά μου γενικότερα. Όπου κι αν είναι, γωγραφικά μιλώντας.
Στο παρελθόν σας έχω ακούσει να τραγουδάτε στα ελληνικά, πλάι στον Μάριο Φραγκούλη –σε εξαιρετικά ελληνικά, μάλιστα. Μάθατε απλά το συγκεκριμένο τραγούδι για τις ανάγκες της εμφάνισης ή έχετε βαθύτερη σχέση με τη γλώσσα μας;
Ευχαριστώ για το κομπλιμέντο. Δεν μιλάω ελληνικά, αλλά τόσο στα γαλλικά, όσο και στα αγγλικά, έχουμε ένα πολύ μεγάλο ποσοστό ελληνικών λέξεων ή λέξεων με ελληνική ετυμολογία –ορίστε, μόλις χρησιμοποίησα κι εγώ μία! (σ.σ.: etymology). Τα ελληνικά, επομένως, βρίσκονται στην καθημερινή μας επικοινωνία. Το να τραγουδώ βέβαια σε μια γλώσσα την οποία δεν μιλάω απαιτεί περισσότερο μια φωνητική προσπάθεια και σε αυτό με έχουν συχνά βοηθήσει οι παρτενέρ μου στα ντουέτα, «οδηγώντας» με στη διαδικασία.
Ποιες γλώσσες βρήκατε αλήθεια πιο δύσκολες, από τις τόσες στις οποίες έχετε τραγουδήσει; Και πώς ξεπερνάτε τα προβλήματα που δημιουργούνται, πέρα από τη βοήθεια των εκάστοτε παρτενέρ;
Νομίζω η μεγαλύτερη πρόκληση που αντιμετώπισα ήταν όταν μου ζήτησαν να πω ένα τραγούδι στα κινέζικα. Παρά την καλή μου θέληση και τη βοήθεια που έλαβα, αμφιβάλλω ότι υπήρξα επαρκής για την περίσταση. Το κορίτσι μάλιστα το οποίο με βοηθούσε είχε την ειλικρίνεια να μου πει σε σπαστά αγγλικά «Εσύ καλή τραγουδίστρια, μα κακή, πολύ κακή Κινέζα τραγουδίστρια» (γελάει)
Δεν ξέρω λοιπόν αν θα το δοκίμαζα ξανά, νομίζω ότι θα μείνω στις ινδο-γερμανικές, σημιτικές και ουραλο-αλταϊκές γλώσσες για την ώρα. Εξάλλου, καθώς γράφω και τους στίχους στα περισσότερα κομμάτια μου, εκφράζομαι πιο άνετα στα γαλλικά, στα αγγλικά, στα ιταλικά και στα ισπανικά.
Μια διεθνής σταρ σαν κι εσάς είναι λογικό ότι δεν λαμβάνει μόνο θετικές αντιδράσεις, μα και αρνητικές. Μπορείτε να μοιραστείτε μαζί μας μια-δυο στιγμές τις οποίες θυμάστε ως πραγματικά δύσκολες;
Οι καλλιτέχνες μπορούμε να προχωράμε στις καριέρες μας μόνο κάνοντας όσα πιστεύουμε, μένοντας ειλικρινείς στην τέχνη μας. Γιατί ο κόσμος ξέρει να αναγνωρίζει την ειλικρίνεια και την τιμιότητα. Δεν γίνεται λοιπόν να μας επηρεάζει η ατομική οπτική που μπορεί να έχει όποιος έρχεται σε επαφή με τη δουλειά μας. Ειδικά σε μια εποχή σαν τη σημερινή, στην οποία διεξάγεται μια παγκόσμια συζήτηση μέσα π.χ. από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, οπότε οι αντιδράσεις μπορούν να κρύβονται πίσω από την ανωνυμία που παρέχει η οθόνη του κομπιούτερ.
Νεότερη, δεν κατανοούσα κάποιες από τις πιο έντονες αντιδράσεις –και τις έπαιρνα προσωπικά. Ένιωθα δηλαδή ότι οι επιθέσεις δεν αφορούσαν μόνο τα όσα παρουσίαζα μέσω της μουσικής μου, μα ότι ήταν και προσωπικές. Τώρα, με 25 χρόνια πορείας, έχω μάθει να μην παίρνω την κριτική τόσο προσωπικά, όσο άσχημα κι αν εκφράζεται. Άλλωστε τέτοιου είδους κριτική δείχνει συχνά περισσότερα πράγματα για εκείνους που εκφράζονται τόσο βίαια, παρά για εμένα.
Είναι δικαίωμα του οποιουδήποτε να μη με συμπαθεί και να μην του αρέσει η μουσική μου. Το έχω δεχτεί. Και την ίδια στιγμή έμαθα να μην παίρνω και την επιτυχία τόσο στα σοβαρά. Αισθάνομαι ευγνώμων για το ότι έχω μπορέσει να συνδεθώ με τόσους ανθρώπους, μέσω της μουσικής μου. Κι αυτό είναι εν τέλει που μετράει.
Βρίσκεστε ξανά σε δημιουργική περίοδο; Ή ακόμα είστε απασχολημένη με τις ανάγκες του νεότερου «παιδιού» σας, του άλμπουμ Ma Vie Dans La Tienne (2015);
Η δημιουργική διαδικασία γύρω από το Ma Vie Dans La Tienne έχει ασφαλώς τελειώσει, όμως έχω μπροστά μου άλλες 20 περίπου συναυλίες μέχρι την ολοκλήρωση της σχετικής περιοδείας. Και το να παρουσιάζω ζωντανά τα τραγούδια μου, αποτελεί πάντα μια πολύ σημαντική φάση στη δουλειά μου. Η διασύνδεση με το ακροατήριο λειτουργεί και σαν πηγή νέας έμπνευσης και συνήθως αντικατοπτρίζεται στον επόμενο δίσκο. Χαίρομαι λοιπόν που το Ma Vie Dans La Tienne άρεσε σε τόσες χώρες και ρουφάω όλες τις σχετικές εμπειρίες, από κάθε μέρος από το οποίο περνάω.
Στο μεταξύ, έχω πράγματι ξεκινήσει ένα καινούριο άλμπουμ. Θα είναι μάλιστα το πρώτο μου στα αγγλικά εδώ και αρκετά χρόνια, κάτι που με ενθουσιάζει. Δουλεύω με μια ομάδα Σουηδών και Αμερικανών, οπότε ο ήχος θα βγει πολύ διαφορετικός συγκριτικά με το Ma Vie Dans La Tienne, καθώς εκείνο είχε τις ρίζες του στη γαλλική κουλτούρα. Αυτή άλλωστε η δυαδικότητα αποτελεί κομμάτι της καλλιτεχνικής, μα και της προσωπικής μου ταυτότητας.
Μιας και μιλάμε για δίσκους, ποιον θεωρείτε ως πιο σημαντικό σας, από την άποψη του χτισίματος μιας καριέρας; Πολλοί fans σας διαλέγουν το Lara Fabian του 1999, ως το πρώτο σας νούμερο 1 στη Γαλλία και ως εκείνο παράλληλα που σας έκανε όνομα στις Ηνωμένες Πολιτείες...
Φέτος κλείνουν 25 χρόνια από το ντεμπούτο μου. Κάθε δίσκος από εκεί και πέρα στάθηκε ως ένα λιθαράκι που έχτισε το μονοπάτι στο οποίο περπατώ σήμερα –τόσο ως καλλιτέχνης, όσο και ως γυναίκα. Κάθε ένας, έτσι, έχει για εμένα και μια ξεχωριστή σημασία, πέρα από το πώς μπορεί να τα πήγε εμπορικά. Και τα τραγούδια τους είναι ιστορίες που έχω συνθέσει μαζί με ανθρώπους οι οποίοι με συντρόφευσαν μέσα σε αυτά τα χρόνια· ιστορίες πολύ προσωπικές και αγαπημένες.
Δεν εννοώ βέβαια ότι περιφρονώ το θέμα της εμπορικότητας. Είναι σημαντικό κι αισθάνομαι ευγνώμων για την απήχηση που έχει βρει η δουλειά μου. Στις μέρες μας, όμως, η «επιτυχία» είναι πια συνισταμένη πολλών παραμέτρων: συνεργασίες και συμφωνίες μεταξύ δισκογραφικών και ΜΜΕ, airplay στα ραδιόφωνα, του τι κάνουμε και δεν κάνουμε οι ίδιοι οι καλλιτέχνες κ.ά. Τέτοια πράγματα δεν έχουν πάντα σχέση με την ποιότητα της μουσικής. Γι' αυτό και τα αφήνω στους μάνατζερ να τα αναλύουν.
Σε συνεντεύξεις σας έχετε συχνά αναφερθεί στον Θεό. Τι ρόλο παίζει η πίστη στην προσωπική και στην καλλιτεχνική σας ζωή;
Έχω τα δικά μου πιστεύω και τις αξίες μου, πράγματα που οφείλονται στις πολιτισμικές μου καταβολές, στην ανατροφή μου, στο ευρύτερο περιβάλλον στο οποίο μεγάλωσα και βέβαια σε προσωπικές εμπειρίες, σπουδές, γνωριμίες με άλλους ανθρώπους. Αναζητώ τη γαλήνη, την εσωτερική ηρεμία και την αγάπη.
Πιστεύω πραγματικά ότι, πίσω από τις τόσες διαφορές οι οποίες χωρίζουν τις διάφορες θρησκείες, βρίσκεται μια αποστολή αναζήτησης της αγάπης και της ευτυχίας. Κι αυτό μας ενώνει, τελικά, ως ανθρώπους. Μπορεί να αποκαλούμε τον Θεό με πολλά ονόματα στις προσευχές μας, όμως η προσωπική μας αναζήτηση έχει πολλά κοινά με τις αναζητήσεις άλλων συνανθρώπων, πέρα από σύνορα, διαχωρισμούς, τοίχους, εθνικότητες και θρησκευτικές ταυτότητες.
Αρκετοί σας συγκρίνουν με τη Céline Dion, με την οποία μοιράζεστε μάλιστα και μια ενδιαφέρουσα ιστορία, αφού το 1988 εκπροσωπήσατε το Λουξεμβούργο στην τότε Γιουροβίσιον (με το "Croire"), όπου κέρδισε εκείνη με το "Ne Partez Pas Sans Moi", ως αντιπρόσωπος της Ελβετίας. Τι θυμάστε πιο έντονα από εκείνη τη βραδιά;
Εκείνο το βράδυ του 1988 ήμουν ένα κορίτσι 18 χρονών, που στάθηκε και τραγούδησε μπροστά σε εκατομμύρια ανθρώπους. Υπήρξε μια φοβερή εμπειρία και ακόμα θυμάμαι με λεπτομέρειες την όλη διαδικασία. Στα χρόνια τα οποία ακολούθησαν πιστεύω ότι η Γιουροβίζιον έγινε κάτι ακόμα πιο μεγάλο, φτάνοντας σήμερα να είναι ένα από τα πιο σημαντικά μουσικά σόου στον κόσμο, με το μεγαλύτερο αριθμητικά κοινό στον πλανήτη. Ακόμα με ευχαριστεί να την παρακολουθώ, κάθε χρόνο.
Τις συγκρίσεις τώρα με τη Céline Dion, τις καταλαβαίνω: ανήκουμε στην ίδια «φωνητική οικογένεια». Αλλά η σύγκριση των πορειών μας σταματά σε εκείνο το βράδυ του 1988. Η δική της απόκτησε δικαίως μια τεράστια διεθνή εμβέλεια και παραμένει ακόμα και σήμερα μια τραγουδίστρια την οποία θαυμάζω και ως καλλιτέχνη και ως γυναίκα, καθώς δεν είναι μόνο το ταλέντο της –πρόκειται και για έναν πολύ ειλικρινή άνθρωπο.
Έχετε γνωριστεί αλήθεια με τη Dion, έχετε κάτσει ποτέ να συζητήσετε για μουσική και για τη σόου μπιζ γενικότερα;
Οι δρόμοι μας διασταυρώθηκαν μία ακόμα φορά μετά τη Γιουροβίζιον. Και μπορώ να σας πιστοποιήσω ότι είναι αλήθεια όσα λέγονται, για το πόσο καλόκαρδη είναι.
Η διασκευή σας στο "Je Suis Malade" είναι πολύ πετυχημένη εδώ στην Ελλάδα. Σας έχει εμπνεύσει η Dalida, η οποία έχει σχετιστεί ανεξίτηλα με αυτό το κομμάτι; Ποιες άλλες τραγουδίστριες θαυμάζετε;
Αν και η Dalida είπε το "Je Suis Malade" σε δεύτερη εκτέλεση –η πρώτη ανήκει στον Serge Lama, ο οποίος το έγραψε κιόλας, μαζί με τη σπουδαία Alice Dona– το έκανε πραγματικά δικό της: του χάρισε μια καταπληκτική ερμηνεία, που το δόξασε, καθιστώντας το διεθνή επιτυχία.
Για εμένα υπήρξε μεγάλη έμπνευση η Dalida, σε πολλά επίπεδα. Θαύμαζα δηλαδή τόσο την ξεχωριστή της φωνή, όσο και την ομορφιά της (και την εξωτερική, αλλά και την εσωτερική), το ταλέντο της, γενικότερα το χάρισμά της. Έχω διασκευάσει ακόμα ένα δικό της τραγούδι, το "Il Venais D' Avoir 18 Ans", στον δίσκο Toutes Les Femmes En Moi (2009).
Υπάρχουν βέβαια πολλές ακόμα φωνές που υπήρξαν έμπνευση, κάθε μία με τον τρόπο της. Η Barbra Streisand, η Γαλλίδα τραγουδίστρια Barbara, η δική σας Μαρία Κάλλας, η Edith Piaf, η Joni Mitchell, η France Gall, η Kate Bush, η Annie Lennox, η Diana Ross. Από τους καλλιτέχνες του σήμερα αγαπώ περισσότερο την Adele, τον Ed Sheeran, τον The Weeknd, τον Sam Smith, τη Lorde και τη Beyoncé.
«Μη λέτε όχι σε ένα ποτήρι κρασί, στο προσούτο της Πάρμα, στα σπιτικά μακαρόνια ή σ' ένα πιάτο ριζότο», έχετε πει στο παρελθόν. Τι άλλες απλές, καθημερινές χαρές σας αρέσει ν' απολαμβάνετε;
Το μαγείρεμα και το φαγητό είναι πολύ σημαντικά πράγματα στην καθημερινότητά μου, αποτελούν –τόσο για εμένα, όσο και για την οικογένειά μου– μια αστείρευτη πηγή ευτυχίας. Τρελαινόμαστε να μαγειρεύουμε με τον άντρα και την κόρη μου! Και φυσικά λατρεύουμε να τρώμε...
Είμαστε πολύ φίλοι της ιταλικής και γενικότερα της μεσογειακής κουζίνας. Από τις υπόλοιπες αγαπώ την ιαπωνική. Ένας από τους καλύτερους οικογενειακούς μας φίλους είναι η Γιαπωνέζα σεφ Masayo San, η οποία έχει δικό της εστιατόριο στο Παρίσι. Το τι κάνει λοιπόν στην κουζίνα μας όταν έρχεται για επίσκεψη, δεν περιγράφεται, μιλάμε για μαγεία στο στόμα μας. Τόσο, ώστε η κόρη μου λέει ότι θέλει να γίνει σεφ, όταν μεγαλώσει!
Η πιο μεγάλη καθημερινή απόλαυση, πάντως, είναι οι ώρες που περνώ με τον σύζυγο και την κόρη μου. Μια απλή χορτόσουπα που μπορεί να φτιάξουμε παρέα και να μοιραστούμε ή μια ταινία την οποία θα κάτσουμε να δούμε όλοι μαζί, είναι οι πιο πολύτιμες στιγμές μου.
