Ωραία βραδιά με χρώμα Igor Stravinsky στο θέατρο Πόρτα, με αφορμή ένα απαιτητικό έργο, φτιαγμένο για να «διαβαστεί, παιχθεί και χορευτεί».
Έτσι είχα σημειώσει, πίσω στον Οκτώβρη του 2014, όμως στο διάβα των χρόνων, έκτοτε, την ξέχασα φοβάμαι τη βραδιά αυτή. Ευτυχώς υπάρχουν και τα κιτάπια μας, να ενισχύουν το πεπερασμένο της μνήμης.
Μια ανταπόκριση για τη σύμπραξη των KYKLOS Ensemble & Ω² πάνω στην κατά Stravinsky «Ιστορία του Στρατιώτη» δημοσιεύτηκε τότε στο Avopolis –και αναδημοσιεύεται τώρα κι εδώ, με μικρές, αισθητικής φύσης τροποποιήσεις.
* οι φωτογραφίες προέρχονται από το promo υλικό της παράστασης
Μάλλον θα υπάρχουν αρκετές διαφωνίες, πάντως δεν θεωρώ την Ιστορία του Στρατιώτη του Charles-Ferdinand Ramuz (1917) ως κείμενο με ιδιαίτερο ενδιαφέρον. Δεν αντιλέγω ότι βρίσκεται κοντά στα λαογραφικά πρότυπα τα οποία την ενέπνευσαν, αλλά έχει νομίζω μια παιδική παραμυθικότητα πιο έντονη από όσο σηκώνει η εποχή μας, μια ηθικοπλασία αρκετά αφελή, μα και ορισμένες αστοχίες ως προς τη ροή.
Ως βάση ενός έργου ευρύτερου, όμως, προορισμένου να «διαβαστεί, παιχθεί και χορευτεί» (lue, jouée et dansée), η σημασία της είναι ακριβή, τόσο για την ιστορία της μουσικής τέχνης στον 20ο αιώνα, όσο και για ό,τι ονομάσαμε Νέο Μουσικό Θέατρο. Και ακριβώς αυτήν τη σημασία ανέδειξε στο θέατρο Πόρτα η εκλεκτή συνεργασία των KYKLOS Ensemble με την ομάδα Ω².
Για να πιάσουμε τα πράγματα με τη σωστή σειρά, η έναρξη της βραδιάς ήταν αμιγώς μουσική. Οι KYKLOS Ensemble, υπό τη διεύθυνση του Μίλτου Λογιάδη, παρατάχθηκαν εμπρός από ένα υποβλητικό μπλε φόντο και μας παρουσίασαν το τριμερές έργο του Φάνου Δυμιώτη The Soldier's Blues (2007). Η εκτέλεση, αναντίρρητα καλή: το σύνολο έπαιξε με σφρίγος και απέδωσε όλα τα επιδιωκόμενα από τον Δυμιώτη «χρώματα», με ειδική μνεία να αξίζει στα κρουστά του Δημήτρη Δεσύλλα, που είχαν και σημαντικό ρόλο να επιτελέσουν ως προς αυτό. Ωστόσο το ίδιο το έργο δεν άφηνε χώρο για συγκινήσεις. Συνειδητά, βέβαια, ο Δυμιώτης έχει μείνει πλησίον του Igor Stravinsky –η ενορχήστρωση, μάλιστα, είναι ταυτόσημη της Ιστορίας του Στρατιώτη. Αλλά υπερβολικά πλησίον, με αποτέλεσμα να διακυβεύει την αυτονομία της δουλειάς του, «υποβιβάζοντάς» τη σε μια άσκηση πάνω στην αυθεντία του Stravinsky.
Στο δεύτερο μέρος, όμως, μαζί με το φόντο –από μπλε έγινε κόκκινο– άλλαξε άρδην και το κλίμα. Μπροστά από τον Λογιάδη και τους KYKLOS Ensemble παρατάχθηκαν τώρα η Χρηστίνα Γαρμπή και ο Βασίλης Σαφός, δύο νέα παιδιά, τα οποία ανέλαβαν το «παιχθεί/χορευθεί» της υπόθεσης, ενώ κατέθεσαν σημαντική δουλειά και στην προεργασία, υπογράφοντας τόσο τη μετάφραση της Ιστορίας του Στρατιώτη, όσο και τη χορογραφία (μαζί με τον συν-σκηνοθέτη Κώστα Κουνέλλα και τη βοήθεια της Αγγελικής Τρομπούκη).
Ο στρατιώτης και ο Διάβολος, ο φυσικός και ο υπερφυσικός κόσμος, τα όρια των επιθυμιών μας και μια γενική συζήτηση περί ευτυχίας, καθώς και το ρομάντσο του παγαπόντη στρατιώτη με μια πριγκίπισσα, αποδόθηκαν καταπληκτικά. Υπήρξαν άριστοι σε όλα τους, η Γαρμπή με τον Σαφό: στην κίνηση, στην άρθρωση, στην ηθοποιία, στην εκφραστικότητα (με κορυφαίο σημείο τη γκριμάτσα Διαβόλου της Γαρμπή). Σε έβαζαν στο κλίμα ακόμα κι αν δεν σου άρεσε η ιστορία, ενώ δεν έλειψαν και οι στιγμές που πρόσφεραν άφθονο γέλιο στους –λίγους, δυστυχώς– θεατές.
Ήταν μάλιστα τόσο καλοί, που λίγο ήθελες να ξεχάσεις τους KYKLOS Ensemble από πίσω. Αλλά θα ήταν σφάλμα. Γιατί ακόμα κι αν το σύνολο δεν έκλεψε την παράσταση, αποδείχθηκε πολύ διαβασμένο πάνω στο λεξιλόγιο του Stravinsky και σε θέση να παραδώσει μια άρτια εκτέλεση στο μουσικό τμήμα της Ιστορίας του Στρατιώτη. Θαύμασα προσωπικά το κομβικής σημασίας για το έργο (καθώς αναπαριστά την ψυχή του ήρωα) βιολί που έπαιξε ο Αντώνης Σουσάμογλου, αλλά και το πόσο λαμπρά αναδείχθηκαν οι δικλείδες επικοινωνίας του μεγάλου Ρώσου συνθέτη με τον γενναίο νέο (για εκείνον) κόσμο της τζαζ εκ μέρους των κρουστών του Δεσύλλα, του Σπύρου Μουρίκη (κλαρινέτο), του Γεώργιου Φαρούγκια (φαγκότο), του Δημήτρη Γκόγκα (τρομπέτα), του Τάκη Καπογιάννη (κοντραμπάσο) και του Ανδρέα Ρολάνδου Θεοδώρου (τρομπόνι).
Το ζεστό χειροκρότημα στο φινάλε αποδόθηκε ισομερώς σε μουσικούς και ηθοποιούς, όπως ακριβώς έπρεπε.
