Μυστήριο πράγμα η μνήμη. Μπορεί να μην έχεις σκεφτεί κάτι για χρόνια ολάκερα και να ανασυρθεί ξαφνικά από τα έγκατά της, λόγω μιας άσχετης αφορμής.
Κάτι τέτοιο μου συνέβη την Παρασκευή το βράδυ, στο ΙΛΙΟΝ plus. Βέβαια, η αποστολή που είχα αναλάβει έγραφε «Αλκμάν» (αυτά θα τα διαβάσετε στο Αθηνόραμα). Όμως σε ένα από τα μπροστινά τραπεζάκια είδα να κάθονται δίπλα-δίπλα ο Αλέξανδρος Εμμανουηλίδης και η Μαρία Παπαγεωργίου, αμφότεροι καλεσμένοι της μπάντας για κάποια νέα τραγούδια του δίσκου Ξανά Και Ξανά, στα οποία συμμετέχουν με τα φωνητικά τους.
Θυμήθηκα λοιπόν ότι έτσι πλάι ο ένας στον άλλον κάθονταν και 11 χρόνια πριν, στη συνάντησή μας στην πλατεία Μαβίλη, ένα καλοκαιρινό μεσημέρι του Ιουνίου του 2010. Σε μια (σχεδόν) άλλη Ελλάδα, όπου αισθάνονταν Όμορφοι & Ηττημένοι –έτσι λεγόταν ο πρώτος τους κοινός δίσκος για το label Μικρός Ήρως, με τον οποίον συστήθηκε το ταλέντο της Παπαγεωργίου– και τραγουδούσαν για τη γενιά των "700 Ευρώ Το Μήνα". Πού να ξέραμε ότι έρχονταν και χειρότερα...
Η τότε κουβέντα μας δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Ήχος και αναδημοσιεύεται τώρα εδώ –για πρώτη φορά στο ίντερνετ– με ορισμένες μικρές, αισθητικής φύσης τροποποιήσεις.
* η κεντρική φωτογραφία προέρχεται από το υλικό που δινόταν τότε στον Τύπο ως promo για την κυκλοφορία του Όμορφοι & Ηττημένοι
Σε πείσμα των καιρών, οι οποίοι προκρίνουν τους μοναχικούς τραγουδοποιούς, εσείς κάνετε ένα βήμα μαζί κυκλοφορώντας τον δίσκο Όμορφοι Και Ηττημένοι. Προτάσσετε έτσι μια άποψη περί δημιουργίας, που έχει λείψει από τα εγχώρια δισκογραφικά πράγματα...
Αλέξανδρος Εμμανουηλίδης: Δεν είμαστε οι μόνοι, κάτι ανάλογο κάνει και η Νατάσσα Μποφίλιου με τον Θέμη Καραμουρατίδη και τον Γεράσιμο Ευαγγελάτο –αν κι εκεί υπάρχει σαφής διάκριση μεταξύ συνθέτη και στιχουργού, δεν υπάρχει κάποιος τραγουδοποιός. Πρέπει να πούμε ότι υπάρχει ένας κοινός παρονομαστής, ο Παρασκευάς ο Καρασούλος και οι ακροάσεις που διοργάνωσε μέσω της Μικρής Άρκτου. Είναι κάτι που προσωπικά με συγκίνησε πολύ, δίνοντάς μου παράλληλα τη δυνατότητα να αναπτύξω το συνθετικό μου σκέλος με βάση μια φωνή με διαφορετικές δυνατότητες από τη δική μου. Στο Όμορφοι Και Ηττημένοι τα περισσότερα τραγούδια είναι γραμμένα πάνω στη φωνή της Μαρίας.
Μαρία Παπαγεωργίου: Πέρα πάντως από τον Καρασούλο, είναι πιστεύω θέμα και του χαρακτήρα του Αλέξανδρου. Είναι πολύ ανιδιοτελής άνθρωπος. Τον ενδιαφέρει πρώτα το τραγούδι κι έπειτα να εξυπηρετήσει την προσωπική του φιλοδοξία.
Τελικά δηλαδή αυτή η άποψη του «μαζί» αποτελεί πιστεύετε χαρακτηριστικό της γενιάς σας; Ή έχει περισσότερο να κάνει με τη λογική των ακροάσεων της Μικρής Άρκτου;
Α.Ε.: Χωρίς τη Μικρή Άρκτο δεν ξέρω αν θα υπήρχε το έναυσμα. Θα μου άρεσε η διαδικασία, όπως κι αν είχε προκύψει, όμως δεν ξέρω αν θα το σκεφτόμουν από μόνος μου.
Μ.Π.: Έχει να κάνει πάντως και με τη γενιά μας. Αλληλοβοηθιέται πολύ, υπάρχει μια λογική στήριξης και συνεργασιών –δισκογραφικά ή συναυλιακά.
Εσύ, Μαρία, αν δεν είχε προκύψει κατ’ αυτόν τον τρόπο το ντεμπούτο σου στη δισκογραφία, θα ήσουν ανοιχτή ως τραγουδίστρια στο ενδεχόμενο ενός πολυσυλλεκτικού δίσκου;
Μ.Π.: Νομίζω όχι… Όχι γιατί απορρίπτω εξ’ αρχής την ιδέα –αν μου άρεσαν τα τραγούδια, ενδεχομένως να το έκανα. Το θεωρώ όμως εξαιρετικά δύσκολο να βγει ένα ομοιόμορφο αποτέλεσμα, που να με εκφράζει.
Α.Ε.: Αυτό νομίζω ότι αποτελεί, περισσότερο από κάθε τι άλλο, ένα κύριο χαρακτηριστικό της γενιάς μας –όσο βέβαια μπορώ να το κρίνω. Έχουμε βιώσει το πού έχουν οδηγήσει οι πολυσυλλεκτικοί δίσκοι ή τα άλμπουμ με τις διαρκείς συμμετοχές γνωστών τραγουδιστών. Τα έχουμε απορρίψει μέσα μας κι έχουμε ξαναγυρίσει στην ανάγκη για έναν ολοκληρωμένο δίσκο, φτιαγμένο από έναν ή από δύο δημιουργούς.
Ακόμα κι αν η δισκογραφία περνάει κρίση και οι δίσκοι δεν πουλάνε πια, πιστεύω πως οι άνθρωποι της ηλικίας μας ενδιαφέρονται περισσότερο να κάνουν έναν καλό δίσκο και ό,τι γίνει, παρά να επιδιώξουν ένα πολυσυλλεκτικό σουξέ. Ο Γιάννης Χαρούλης, ο Απόστολος Ρίζος, η Ρίτα Αντωνοπούλου, η Νατάσσα με τα παιδιά που είπαμε και παραπάνω, όλοι κινούνται με βάση μια τέτοια λογική. Και το θεωρώ καλό.
Αισθάνεστε επίσης ότι ανήκετε σε μια «όμορφη μα ηττημένη» γενιά;
Μ.Π.: Είμαστε μια γενιά που έχει υποστεί πολλές ήττες. Αλλά δεν πιστεύω ότι θα μας βγει σε κακό, αποτελεί έναυσμα ώστε να κάνουμε κάτι καλύτερο, τελικά. Το θέμα είναι να γυρίσουμε τα πράγματα. Κάποιοι παίρνουν ως απαισιόδοξη δήλωση το «όμορφοι και ηττημένοι», όμως δεν έχουμε τέτοια διάθεση.
Α.Ε.: Σαν να αλλάζουμε προπονητή, ας πούμε, μετά από μια μεγάλη ήττα, ώστε να δούμε το παιχνίδι μας με διαφορετική λογική. Όλες οι γενιές είναι όμορφες –υπό την έννοια της νεότητας– και όλες έχουν υποστεί ήττες. Στη δική μας περίπτωση αλλάζουν δεδομένα 30 και βάλε χρόνων. Οπότε, αν δεν κάνουμε κάτι τώρα εμείς και οι επόμενοι, δεν ξέρω τι θα γίνει…
Αν και η Μαρία είναι η βασική ερμηνεύτρια του δίσκου, την παράσταση έχει κλέψει νομίζω το τραγούδι για τη γενιά των 700 ευρώ, με τη δική σου φωνή, Αλέξανδρε. Είναι θέμα επικαιρότητας;
Α.Ε.: Είχα την αίσθηση ότι τα ραδιόφωνα πριμοδότησαν το "Όμορφοι Και Ηττημένοι", ίσως όμως έχει να κάνει με τα «έντεχνα» ραδιόφωνα αυτό. Εντάξει, το βρίσκω λογικό. Πρόκειται για ένα τραγούδι που και επίκαιρο ηχεί και διαθέτει γρήγορο ρυθμό, με ειρωνικο-χιουμοριστικό στίχο. Είναι πάντως ένα κομμάτι γραμμένο πριν 3,5 χρόνια.
Στάθηκε δύσκολο να διαβείτε το δισκογραφικό κατώφλι;
Μ.Π.: (βαθύς αναστεναγμός, γέλια) Ναι… Ήμασταν άπειροι κι εγώ και ο Αλέξανδρος, όταν φύγαμε από τη Μικρή Άρκτο. Είχαμε στα χέρια μας ένα demo που η αλήθεια είναι πως δεν ήταν σε καλή κατάσταση. Από την άλλη, μας δημιουργήθηκε η αίσθηση ότι δεν υπάρχουν άνθρωποι με αντίληψη της παραγωγής στην Ελλάδα, οι οποίοι να έρθουν να μας δουν σε μια συναυλία ή να μας ακούσουν με μια κιθάρα και να καταλάβουν τι έχουμε στο μυαλό μας και πώς θα μπορούσε να πραγματωθεί.
Α.Ε.: Μέσα στην κρίση που περνάει, η δισκογραφία διακρίνεται από πανικό. Και νομίζω δεν είναι σε θέση να καταλάβει τι θα τη βοηθήσει, ίσως, σε βάθος πέντε χρόνων. Οι πόρτες πλέον είναι ερμητικά κλειστές για καινούρια πράγματα. Εκτός και έχεις τρόπο να εισχωρήσεις, με το να σε συστήσει ας πούμε κάποιος ως το νέο προϊόν το οποίο μπορεί να πουλήσει.
Εμείς δεν είχαμε κάτι τέτοιο. Χτυπήσαμε αρκετές πόρτες, μετά κάναμε την παραγωγή μόνοι μας και τότε δόθηκε κάποια προσοχή. Στην αρχή βέβαια μας λέγανε ότι ο δίσκος θα βγει σχεδόν χαριστικά, καθώς δεν έβλεπαν κάτι ικανό να «τραβήξει». Έχουν βλέπεις μάθει να πουλάνε σουξέ, δεν ξέρουν πια πώς να πουλήσουν έναν ολοκληρωμένο δίσκο.
Ποια είναι η άποψή σας, ως νέων δημιουργών, για το downloading;
Α.Ε.: Πιστεύω ότι ειδικά τα νεότερα παιδιά έχουν τόσο πολύ συνηθίσει στο να κατεβάζουν τζάμπα μουσική, ώστε δεν μπορούν να κατανοήσουν την κάψα των καλλιτεχνών για τη νόμιμη χρήση του διαδικτύου. Θεωρούν ότι διαμαρτυρόμαστε «ξαφνικά».
Μ.Π.: Έχω τσακωθεί με φίλους μου, επειδή δήλωσα τη διαφωνία μου με το να διατίθεται ένας ολόκληρος δίσκος στο ίντερνετ. Και άκουσα ότι δεν είμαι σωστή, γιατί η τέχνη πρέπει να παρέχεται δωρεάν. Κάπου δηλαδή έχει πάψει να υπάρχει λογική.
Α.Ε.: Στη μουσική είμαστε όλοι αναρχικοί, σε καμία όμως άλλη έκφανση της καθημερινής ζωής. Δεν πάει κανείς, ας πούμε, με την ίδια λογική να ψωνίσει στο μανάβικο.
Δεν ξέρω ποια είναι η λύση, γιατί ενδεχομένως μια ρύθμιση προς αυτή την πλευρά να ανοίξει μια πόρτα κατάργησης γενικότερων ελευθεριών στο διαδίκτυο. Φοβάμαι δηλαδή ότι ο έλεγχος δεν θα περιοριστεί στα της τέχνης. Ωστόσο θεωρώ πως, ούτως ή άλλως, το διαδίκτυο δεν θα παραμείνει για καιρό ακόμα ελεύθερο.
