Απρίλη του 2014 –μια δεκαετία πριν– βρέθηκα να μιλάω με τον Omar Souleyman, τον αναπάντεχο σταρ που ξεπήδησε από τη Συρία των '00s (λίγο πριν τη διαλύσει ένας σκληρός εμφύλιος πόλεμος), για να φτάσει να συνεργαστεί με τη Björk και τον Damon Albarn. Αφορμή, η πρώτη του έλευση στην Ελλάδα, για μια συναυλία στο «Gagarin».
Τα πολλά λόγια δεν του αρέσουν, ωστόσο προσέχει τι του λες και απαντά επί της ουσίας. Aρκεί να μη ρωτάς για την κατάσταση στη Συρία, αυτός ήταν και ο μόνος όρος που έβαλε για την κουβέντα μας.
Όπως κι άλλα μου κείμενα εκείνης της εποχής, τώρα, η συζήτηση αυτή πρωτοδημοσιεύτηκε στο Avopolis και αναδημοσιεύεται τώρα κι εδώ, με ορισμένες μικρές, αισθητικής φύσεως τροποποιήσεις.
* οι χρησιμοποιούμενες φωτογραφίες προέρχονται από promo υλικό, το οποίο παραχωρήθηκε ενόψει της συνέντευξης
Η συναυλία σου στο «Gagarin» θα είναι η πρώτη που δίνεις στη χώρα μας. Έχεις ξανάρθει στην Ελλάδα, ως επισκέπτης;
Όχι, δεν έχω ξανάρθει ποτέ! Και στ' αλήθεια ανυπομονώ να βρεθώ στην Ελλάδα και ειδικότερα στην Αθήνα.
Ξέρεις, αν και τα πράγματα έχουν αλλάξει τα τελευταία χρόνια, είχαμε κι εδώ μια παράδοση μεγάλων γλεντιών γάμου, με τραγούδι και χορό μέχρι αργά –πολλές φορές στο παρελθόν, μάλιστα, βαστούσαν ολόκληρες μέρες. Είναι κάπως έτσι και με τους γάμους στη Συρία;
Στη Συρία το συνηθισμένο είναι ένας γάμος να κρατάει τουλάχιστον για μία ημέρα. Τα πάντα είναι πολύ γιορτινά κι έχουμε και εμείς πολύ χορό, αλλά και φοβερό φαγητό! Το πόσο καλούμαι εγώ να τραγουδήσω, τώρα, είναι κάτι που ποικίλλει από περίπτωση σε περίπτωση. Θα έλεγα από 3 ώρες έως και 8, αν χρειαστεί.
Αλήθεια, τι σ' έκανε ν' αρχίσεις να τραγουδάς όταν ήσουν μόλις 7 χρονών; Προέρχεσαι από οικογένεια μουσικών;
Α, όχι, η οικογένειά μου δεν περιλαμβάνει κανέναν άλλον τραγουδιστή ή γενικότερα μουσικό. Δεν θυμάμαι και πολλά από εκείνη την ηλικία, νομίζω ότι το μόνο που καταλάβαινα τότε ήταν η ύπαρξη της φωνής μου. Αρκετά χρόνια αργότερα άρχισα ν' αντιλαμβάνομαι τον εαυτό μου ως τραγουδιστή.
Πότε και πώς γνωριστήκατε με τον Rizan Sa’id;
O Rizan Sa'id είναι κι αυτός από το Ras al-Ayn, την κωμόπολη όπου γεννήθηκα και μεγάλωσα. Οι οικογένειές μας γνωρίζονται εδώ και πολλά χρόνια.
Ο μουσικός Τύπος στη Δύση έχει γράψει διάφορα πράγματα για το dabke, αλλά μάλλον μπερδεύεται για το αν είναι παραδοσιακό είδος ή πιο μοντέρνο. Μπορείς να μας τα εξηγήσεις εσύ; Είναι το dabke κάτι που το ακούει και η νεολαία της Συρίας και οι μεγαλύτεροι σε ηλικία;
Το dabke είναι βασικά μια αρχαία μορφή χορού. Μάλιστα, στα πολύ παλιά τα χρόνια, χορευόταν στη μέση των χωριών, με ρυθμικά και βαριά βήματα. Σήμερα είναι κάτι που ακούνε οι πάντες στη Συρία: κάθε γενιά το λατρεύει. Ίσως το μπέρδεμα να οφείλεται στο ότι δεν υπάρχει ένα dabke, μα πολλά. Κάθε περιοχή της χώρας, δηλαδή –ακόμα και οι πολύ μικρές– έχει την τοπική του εκδοχή, με αλλαγές στο τέμπο, στα όργανα και σ' όλα αυτά.
Τι φωνές προτιμάς ν' ακούς, ανδρικές ή γυναικείες;
Μ' αρέσουν οι γυναικείες φωνές. Λατρεύω την Umm Kulthum από την Αίγυπτο και τη Fairuz από τον Λίβανο.
Πριν το άλμπουμ Highway To Hassake στη Sublime Frequencies (2007), ο θρύλος λέει ότι είχες κυκλοφορήσει πάνω από 500 δίσκους σε μορφή κασέτας, τους οποίους βρίσκει κανείς σε διάφορους πάγκους εμπόρων στη Δαμασκό. Κρατάς κάποιο αρχείο;
Μπα, τίποτα τέτοιο... Πολλές από αυτές τις ηχογραφήσεις είναι ζωντανές. Τις έκαναν διάφοροι άνθρωποι σε γάμους ή σε άλλες γιορτές, απλά και μόνο επειδή ήθελαν να έχουν ένα ενθύμιο.
Υπήρξαν στιγμές που δυσφόρησες από την παγκόσμια αναγνωρισιμότητα την οποία σου χάρισε το Highway To Hessake;
Δεν θα συμφωνήσω μαζί σου εδώ, γιατί δεν έγιναν έτσι τα πράγματα: δεν ευθύνεται αποκλειστικά η συγκεκριμένη κυκλοφορία, είναι πολύ πιο σύνθετο... Πάντως, ναι, υπήρξαν στιγμές κατά τις οποίες ένιωσα αμηχανία, ειδικά στην αρχή. Ανησυχούσα, δηλαδή, για το πώς θα με υποδέχονταν στη Δύση και κυρίως για το ότι τα ακροατήρια εκεί δεν θα καταλάβαιναν καθόλου τους στίχους μου. Αλλά όλα αυτά αποτελούν, πια, παρελθόν.
Τα γυαλιά ηλίου σου, το μαντήλι keffiyeh και η κελεμπία djella έχουν γίνει ένα ισχυρό σήμα κατατεθέν. Είναι ο τρόπος με τον οποίον ντύνεσαι και στην καθημερινότητά σου; Ή αποτελεί κι ένα ίματζ;
Ίματζ; Αν έρθεις ποτέ στο σπίτι, θα δεις ότι έτσι κυκλοφορώ, σχεδόν κάθε μέρα!
Για το τελευταίο σου άλμπουμ, Wenu Wenu (2013), δούλεψες σε στούντιο, έχοντας ως παραγωγό τον Kieran Hebden (Four Tet). Ήταν μόνο δουλειά ή το διασκέδασες κιόλας;
Ασφαλώς και ήταν δουλειά –και μάλιστα σκληρή δουλειά– αλλά όχι μόνο. Φαντάζομαι ότι κάθε δίσκος είναι έτσι, όμως για μένα ήταν η πρώτη φορά που δούλεψα σε στούντιο. Και η παρουσία του Kieran αποδείχθηκε πολύ σημαντική, γιατί βρισκόταν διαρκώς εκεί.
Συνεισέφερε πολλά στη μεγάλη επιτυχία του Wenu Wenu. Ποτέ πριν δεν είχα ήχο τέτοιας ποιότητας για τη μουσική μου, την οποία κατανόησε πολύ καλά και μπόρεσε να της δώσει νέα ζωή, χωρίς να της αφαιρέσει κάτι από τον χαρακτήρα της. Δεν είναι καθόλου εύκολο κάτι τέτοιο, μας γυρνάει πίσω στο πόσο σκληρή δουλειά απαιτείται.
Ο Four Tet είναι ένας ακόμα Δυτικός μουσικός με τον οποίον έχεις συμπράξει. Πώς τα πήγες, αλήθεια, με τη Björk και τον Damon Albarn;
Ποιος είναι αυτός ο Damon Albarn;! Δεν τον ξέρω, δεν τον έχω ξανακούσει... Δεν έχουμε δουλέψει μαζί (σ.σ.: μάλλον έπρεπε να πω Gorillaz, αφού ήταν στο πλαίσιό τους που συνεργάστηκαν, το 2009). Τη Björk, τώρα, δεν την είχα συναντήσει ποτέ. Όταν ανέλαβα να της φτιάξω εκείνα τα remixes, δουλέψαμε ξεχωριστά, εγώ μόνος κι εκείνη στο δικό της στούντιο.
Τη συνάντησα τελικά πριν λίγους μήνες, καθώς βρέθηκα στην Ισλανδία και με κάλεσε σπίτι της για τσάι. Αξιαγάπητος άνθρωπος. Το έργο του Four Tet είναι το μόνο που γνωρίζω καλά, γιατί κάναμε πολλά σόου back-to-back. Μου αρέσει η μουσική του. Και της Björk τη μουσική, βέβαια, την άκουσα πριν κάνω τα remixes. Αλλά δεν είμαι σίγουρος τι να πω γι' αυτήν...
Τι προγραμματίζεις για το άμεσο μέλλον; Πώς θα κινηθείς, αφού φύγεις από την Ελλάδα;
Πολλές ακόμα συναυλίες, σε όλον τον κόσμο... Ελπίζω, όμως, ότι μια μέρα θα ξαναγυρίσω στην Αθήνα!
