Τέτοιες μέρες του 2006 ο Χρήστος Αλεξόπουλος έστειλε το δελτίο Τύπου με το οποίο ανακοίνωνε την έναρξη λειτουργίας μιας νέας ανεξάρτητης δισκογραφικής εταιρείας, με το όνομα Puzzlemusik. 15 χρόνια –και πολλές ανατροπές– αργότερα, η Puzzlemusik στέκεται ακόμα και «συνεχίζει δημιουργικά», όπως χαρακτηριστικά γράφτηκε στη σελίδα της στο Facebook.
Με τον Αλεξόπουλο έχουμε μιλήσει πολλές φορές από το 2006 και μετά, τόσο «επισήμως» –για δουλειές δηλαδή που αφορούν εταιριάρχες, αρχισυντάκτες και δημοσιογράφους– όσο και σε καθαρά ανθρώπινο επίπεδο. Τη δε Puzzlemusik, στην οποία οφείλουμε κάμποσες εκλεκτές κυκλοφορίες, την έχω ζήσει πολύ ως επαγγελματίας του χώρου, καθώς η ίδρυσή της συνέπεσε λίγο/πολύ με τα δικά μου πιο επικεντρωμένα επαγγελματικά βήματα, σε μια περίοδο κατά την οποία αποφάσισα να αφήσω τη ζωή μου στη Βρετανία και να επιστρέψω μόνιμα στην Αθήνα.
Γι' αυτό και το 2016 συμμετείχα με πολλή χαρά στους εορτασμούς που έστησε στο ΙΛΙΟΝ plus για τα 10 (τότε) χρόνια δράσης της, συντονίζοντας το πάνελ που ανέλαβε να μιλήσει για την εγχώρια δισκογραφία στα '00s και στα '10s. Για την ιστορία, το απάρτισαν η Θάλεια Καραμολέγκου, ο Χρήστος Καρυώτης, ο Δημήτρης Μπούρας και βεβαίως ο ίδιος ο Αλεξόπουλος.
Η 15ετία της Puzzlemusik προσφέρει μια καλή ευκαιρία επιστροφής σε έναν από τους πιο «υποφωτισμένους» ίσως δίσκους που έβγαλε: την Αλίκη Στη Χώρα Των Θαυμάτων (2010), «ένα μουσικό παραμύθι για παιδιά και όχι μόνο», το οποίο υπήρξε κοινό πόνημα του Αλεξόπουλου και της βραβευμένης στον χώρο του παιδικού βιβλίου & θεάτρου συζύγου του Αγγελικής Δαρλάση, πάνω ασφαλώς στο αγαπημένο έργο του Λιούις Κάρολ (1865).
Με αφορμή λοιπόν εκείνον τον δίσκο, στήσαμε πίσω στο 2010 μια κοινή συνέντευξη με τον Αλεξόπουλο και τη Δαρλάση. Το τελικό αποτέλεσμα δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Ήχος και αναδημοσιεύεται τώρα εδώ με μικρές, αισθητικής φύσης τροποποιήσεις, για πρώτη φορά στο ίντερνετ.
Μάλιστα, με τον Στυλιανό Τζιρίτα φέραμε τότε τους δύο συντελεστές και στο ραδιόφωνο, στην πρώτη εκδοχή της Συχνοτικής Συμπεριφοράς στους 105,5 Στο Κόκκινο. Δυστυχώς κανείς μας δεν έχει αντίγραφο εκείνης της εκπομπής. Δεν αποκλείεται να φανεί, εντούτοις, όταν ο σταθμός ολοκληρώσει τη δημιουργία του αρχείου του.
Χρήστο, αν κι έχεις ξαναγράψει τραγούδια για παιδιά, είναι η πρώτη φορά που προβαίνεις –ως δημιουργός– σε μια τέτοια κυκλοφορία. Γιατί τώρα;
Θα μπορούσε να είχε κυκλοφορήσει κάτι τέτοιο πολύ νωρίτερα. Όταν τελείωνα την Άλλη Πλευρά (1999), τελείωνα ταυτόχρονα κι έναν κύκλο τραγουδιών για παιδιά. Η απόφαση πάρθηκε τώρα γιατί, ως πατέρας δύο μικρών αγοριών, άρχισα να παρακολουθώ πιο στενά τις κυκλοφορίες των CD για παιδιά και δεν με ικανοποιούσε το επίπεδό τους, καθώς συχνά η παραγωγή είναι φτωχή ή/και πρόχειρη και η κατεύθυνση τελείως λανθασμένη.
Το ενδιαφέρον είναι δε ότι αυτά τα CD δεν κέρδιζαν ούτε τα παιδιά μου, τα οποία σχεδόν ποτέ δεν ζητούσαν δεύτερη ακρόαση. Τους υποσχεθήκαμε λοιπόν να τους φτιάξουμε με τη μαμά κάτι που να τα ενθουσιάσει! Η πρόθεση είναι να κυκλοφορήσουν κι άλλα CD με ιστορίες και τραγούδια για παιδιά, από τη νέα σειρά Κ της Puzzlemusik.
Είναι πράγματι και δική μου αίσθηση ότι, παρά τον μεγάλο αριθμό κυκλοφοριών στον χώρο, επικρατεί μετριότητα. Πού βρίσκεται ο πήχης;
Χρήστος Αλεξόπουλος: Υπάρχουν κάποια πρότυπα για το μέχρι πού «αντέχουν», υποτίθεται, να ακούσουν τα παιδιά. Ευκολίες στην τεχνική κι εκπτώσεις στην αισθητική. Φασόν χωρίς έμπνευση. Η ιστορία, όμως, έχει δείξει ότι δεν είναι αυτά που αντέχουν στο χρόνο. Δεν είναι τυχαίο –για να πω το προφανές παράδειγμα– ότι η Λιλιπούπολη (1981) αποτελεί το κοινώς αποδεκτό σημείο αναφοράς. Προσωπικά, και το Μίλα Μου Για Μήλα των Σταύρου Παπασταύρου & Ευγένιου Τριβιζά (1985) είναι ένα άλμπουμ που θα μου άρεσε πολύ να είχα φτιάξει.
Αγγελική Δαρλάση: Εγώ μεγάλωσα ακούγοντας στο Κρατικό Ραδιόφωνο τους Ήρωες Θαυμαστών Ηρώων, που έγραφε ο Κώστας Δαρλάσης (πατέρας μου) με μουσική του ακόμη άγνωστου (τότε) Σταμάτη Κραουνάκη. Η δικιά μου Αλίκη εκεί έχει τη ρίζα της. Στη συνέχεια λάτρεψα τη μουσική και τα τραγούδια του Δημήτρη Λέκκα στις παραστάσεις της Παιδικής Αυλαίας του Γιάννη Καλατζόπουλου. Με όλα αυτά τα παραδείγματα ο πήχης, για μένα, οφείλει να βρίσκεται ψηλά.
Πόσο σημαντικός υπήρξε δηλαδή για τη δική σας δημιουργία ο απόηχος έργων σαν τη Λιλιπούπολη ή των νεότερων λ.χ. Μυστικών Του Κήπου του Νίκου Κυπουργού (2001), που αμφότερα επιχείρησαν να είναι δίσκοι απευθυνόμενοι και στα παιδιά και στους γονείς τους;
Χ.Α.: Δείχνουν τον δρόμο. Και είναι ο μόνος. Στην πράξη, στην καθημερινότητα, δεν στέκει καν ο όρος «παιδικό» CD. Εξ' ορισμού, το κοινό ενός ηχητικού παραμυθιού με αφήγηση και τραγούδια είναι μικτό. Όσο απευθύνεται σε παιδιά, άλλο τόσο απευθύνεται και στους ενήλικους.
Α.Δ.: «Παιδί είμαι, δεν είμαι ανόητη και τα παιδιά έχουν μυαλό και μπορούν μια χαρά να το χρησιμοποιούν» λέει η Αλίκη! Αλλά έχουν κι αλάνθαστο ένστικτο σε θέματα αισθητικής. Εμείς τους αλλοιώνουμε το κριτήριο, σταδιακά. Σε μια τάξη με 7άχρονα, είχα βάλει απόσπασμα από τη "Θάλασσα" του Νίκου Σκαλκώτα. Ένα, συγκινημένο μου είπε: «Δεν ξέρω πώς να το πω... Αλλά να… είναι τόση η ομορφιά!»
Οι ιστορίες του άλμπουμ ντύνονται με ποικίλα ηχητικά δείγματα. Δεν σε είχαμε φανταστεί, Χρήστο, από τις προσωπικές σου δουλειές, ως δημιουργό που τον απασχολεί και το χιπ χοπ ή το ρεμπέτικο. Πρόκειται για πλευρές σου τις οποίες δεν ξέραμε; Ή ήταν η φύση της παρούσας εργασίας που έθεσε το ζητούμενο του πλουραλισμού των μουσικών ειδών;
Τα συρτάρια μου είναι γεμάτα από λογιών-λογιών μουσικές και τραγούδια! Συνθέτης είμαι και όχι τραγουδοποιός. Και αυτή είναι η διαφορά τελικά ανάμεσα στους δύο. Ο συνθέτης έχει τη γνώση, την ικανότητα και την επιθυμία ακόμη και να εφευρίσκει αφορμές προκειμένου να εκφράζεται πλουραλιστικά και με διαφορετικές, ανά περίσταση, επιλογές. Η έκφρασή του μπορεί λοιπόν να πάρει με επιτυχία διάφορες μορφές και να φέρει σε πέρας με δημιουργικό και ευφάνταστο τρόπο ακόμη και παραγγελίες.
Θέλω να πω ότι είναι σε βαθμό αυτονόητο ότι σε ένα τέτοιο CD θα έπαιζα με διαφορετικά είδη. Βρήκα πεδίο ανοιχτό κι ελεύθερο στην Αλίκη και υπηρέτησα την ιστορία και τους χαρακτήρες της. Επίσης, ένα κείμενο (της Αγγελικής) δουλεμένο με γνώση, ακρίβεια και φαντασία, στάθηκε έμπνευση για μένα κι όρισε κατευθύνσεις. Και για πρώτη φορά χρειάστηκε να ασχοληθώ σε τόσο μεγάλη έκταση με το sound design –από την ίδια τη φύση του πράγματος.
Αγγελική, καταξιώθηκες στον χώρο του παιδικού βιβλίου από το ξεκίνημα κιόλας, με τους Ονειροφύλακες (2004). Τι χρειάστηκε να δεις με διαφορετικό μάτι, μεταπηδώντας από ένα συγγραφικό πλαίσιο στο στιχουργικό;
Οι στίχοι ήταν μέρος ενός συνόλου που στην ουσία αφορούσε τη μεταφορά από ένα είδος σε άλλο –πολύ κοντά στη θεατρική διασκευή. Έπρεπε λοιπόν ο λόγος να είναι πυκνός και περιεκτικός, με δικό του εσωτερικό ρυθμό, χαρακτηριστικά της γραφής μου έτσι κι αλλιώς. Το στοιχείο ομοιοκαταληξία προκάλεσε ακόμη περισσότερο τη δημιουργική μου φαντασία.
Διάλεξες μάλιστα να κρατήσεις στους στίχους κάτι από το σουρεαλιστικό πνεύμα του Λιούις Κάρολ (Lewis Carroll). Πόσο εύκολα ισορρόπησε αυτό με το προσωπικό σου στυλ; Πού τέθηκαν τα όρια, ώστε να συνυπάρξετε;
Ο σουρεαλισμός του Carroll αποτέλεσε δυνατό χαρτί για τη θεατρικότητα του όλου εγχειρήματος. Δεν έβαλα όρια. Αφέθηκα στη χαρά να γράψω κάτι που εγώ δεν θα μπορούσα να γράψω ποτέ. Πάντα το στοίχημα σε κάθε μεταφορά-διασκευή είναι να κρατηθεί το πνεύμα του πρωτοτύπου. Ελπίζω να πέτυχα.
Γιατί αλήθεια ο Λιούις Κάρολ; Θελήσατε να εμπλακείτε με την Αλίκη λόγω της ευρείας αποδοχής και αναγνώρισης που απολαμβάνει; Ή έχετε και τη δική σας, προσωπική, σχέση με αυτό το έργο;
Χ.Α.: Όταν αποφασίσαμε ότι ήρθε η ώρα να κάνουμε ένα CD για παιδιά, η Αγγελική είχε την ιδέα (εν μέσω διαφόρων άλλων) κι εγώ συμφώνησα. Είναι πολυεπίπεδος μύθος και μου έκανε αυτό –ας μην ξεχνάμε ότι ο Carroll δεν το έγραψε για παιδιά.
Α.Δ.: Ήταν μια εμμονή μου –μαζί με τον Πήτερ Παν. Το χιούμορ και η αυτοκριτική διάθεση των Άγγλων με γοητεύουν! Και η υπαρξιακή αναζήτηση είναι στοιχείο κοινό σε πολλές ηλικιακές φάσεις.
Αγγελική, είσαι κάτοχος δύο κρατικών βραβείων, παιδικής λογοτεχνίας (για τους Ονειροφύλακες) και παιδικού θεατρικού (για το Τότε Που Κρύψαμε Έναν Άγγελο του 2009). Τι θα απαντούσες σε όσους εκφράζουν αμφιβολίες για τέτοιες διακρίσεις, μιλώντας για αστοιχείωτες επιτροπές κρίσης και βραβεύσεις βάσει δημοσίων και κομματικών σχέσεων; Πόση αλήθεια και πόσος μύθος υπάρχει;
Και δεν είναι τα μόνα βραβεία∙ συνολικά 5 διακρίσεις στα 10 χρόνια συγγραφικής πορείας σε θέατρο και λογοτεχνία (για να το κάνω χειρότερο!). Οπότε ή είμαι βραβειομανής και βάζω μέσον κάθε φορά ή στην όλη ιστορία υπάρχει και λίγο μύθος –γιατί, αλλιώς, θα ήμουν ήδη πολύ μεγάλο όνομα!
Εμένα μ' ενδιαφέρει το έργο μου να είναι ουσιαστικό και ν' αντέξει στον χρόνο. Ο Καπελάς κι ο Μαρτιάτικος Λαγός, τα λένε μια χαρά: «τα πράγματα είναι έτσι, αλλά είναι και αλλιώς/είναι εντός, είναι κι εκτός».
Οι καιροί αλλάζουν. Για να αλλάξουν προς το καλύτερο θα πρέπει ο καθένας να υπηρετεί από το δικό του μετερίζι με τον ουσιαστικότερο τρόπο όσα πιστεύει –και η αναγνώριση θα έρθει. Ας ξαναθυμηθούμε όλοι μας το ήθος και να το διδάξουμε, με τις πράξεις μας, στα παιδιά μας.
Αληθεύει ότι ο χώρος του παιδικού βιβλίου, θεάτρου και τραγουδιού υπήρξε από τους πλέον ανθηρούς τα τελευταία χρόνια; Πιστεύετε ότι τα παραπάνω ενδέχεται να αντιμετωπιστούν ως είδη πολυτελείας στην Ελλάδα της οικονομικής κρίσης;
Α.Δ.: Για το θέατρο και το βιβλίο έτσι λένε –αν κι εγώ δεν έγινα πλούσια. Ίσως επειδή δεν ήταν οικονομικοί οι λόγοι που με ώθησαν να ασχοληθώ με τη συγγραφή για παιδιά.
Χ.Α.: Η φούσκα μέσα στην οποία ζούσαμε σαν κοινωνία έχει ήδη σκάσει. Κάτι καινούριο γεννιέται και αναδιαμορφώνει τις κοινωνικές αντιλήψεις. Η ανάγκη για παιδικό εξακολουθεί να υπάρχει. Το περιβάλλον κρίσης, όμως, δεν επιτρέπει προχειρότητες και αρπαχτές. Ο γονιός θα προσέχει λοιπόν περισσότερο και την ποσότητα, αλλά και την ποιότητα.
