Ελίζα Μαρέλλι: «Θέλω Ποτέ Να Μη Χωρίσουμε» - ανταπόκριση (2011)

Τις μέρες αυτές συναντήθηκα ξανά, μετά από χρόνια, με τον Χάρη Παπαϊωάννου –Ολυμπιονίκη του Τζούντο στην Ατλάντα (1996) και γιο της αείμνηστης δόξας του ελαφρού τραγουδιού, Ελίζας Μαρέλλι.

Εκεί που τα λέγαμε, λοιπόν, θυμηθήκαμε και τη βραδιά για το «Ζωγράφειο» της Κωνσταντινούπολης (δείτε εδώ), αλλά και το πώς έγινε και γνωρίστηκα με τη μητέρα του, διατελώντας για ένα διάστημα γραμματέας στον Σύλλογο Φίλων του Ελαφρού Τραγουδιού.

Αιτία, λοιπόν, στάθηκε μια συναυλία της Ελίζας Μαρέλλι. Δεν την έβλεπες συχνά την τραγουδίστρια, στα χρόνια τουλάχιστον που είχα επιστρέψει από τη Βρετανία και δούλευα στα μουσικά. Έτσι, όταν ανακοίνωσε μια βραδιά στον Φιλολογικό Σύλλογο «Παρνασσός», τον Φεβρουάριο του 2011, πήγα να τη δω –εκεί, μάλιστα, θα βρισκόταν και ο Μίμης Πλέσσας, ο οποίος το μακρινό 1952 της είχε γράψει το τραγούδι που έδινε τον τίτλο της εκδήλωσης ("Θέλω Ποτέ Να Μη Χωρίσουμε") και θα τη συντρόφευε στο πιάνο. Η Μαρέλλι διάβασε έπειτα την ανταπόκρισή μου, μου τηλεφώνησε και είπαμε να βρεθούμε για να κάνουμε και μια εκπομπή στο ραδιόφωνο, στη Συχνοτική Συμπεριφορά που είχαμε τότε στους 105,5 Στο Κόκκινο με τον Στυλιανό Τζιρίτα.

Η ανταπόκριση αυτή δημοσιεύτηκε τότε στο Avopolis και αναδημοσιεύεται τώρα κι εδώ, ένεκα της αφορμής, με ορισμένες συντακτικές και αισθητικής φύσης τροποποιήσεις.

* οι χρησιμοποιούμενες φωτογραφίες προέρχονται από τη βραδιά, τις τράβηξε η Στέλλα Κουρμουλάκη

Στην Ελλάδα δεν έχουμε συνηθίσει οι εκδηλώσεις να αρχίζουν στην ώρα τους. Αλλά την Τρίτη στον Παρνασσό η εκκίνηση δόθηκε ακριβώς 10 λεπτά μετά την ανακοινωμένη ώρα έναρξης (19.30) κι αφού ήδη η αίθουσα του φιλολογικού συλλόγου ήταν σχεδόν εντελώς γεμάτη, με λίγες μόνο θέσεις να έχουν απομείνει κενές, στις πίσω σειρές. 

Δεν έχουμε, επίσης, αίσθηση της οικονομίας χρόνου, όταν στο (όποιο) πρόγραμμα περιλαμβάνονται ομιλίες. Αλλά στον Παρνασσό οι ομιλίες υπήρξαν λιτές, περιεκτικές, σύντομες και μακριά από άσκοπους πλατειασμούς. Υπεύθυνος για όλα αυτά τα άξια επαίνου, ο Σύλλογος «Φίλοι του Ελαφρού Τραγουδιού». Τα υπόλοιπα ωραία της βραδιάς –τη συγκίνηση, τις αναμνήσεις, το τραγούδι– τα ανέλαβαν (πρωτίστως) ο Μίμης Πλέσσας με την Ελίζα Μαρέλλι και (δευτερευόντως) ο Μιχάλης Δεσύλλας, η Ελεάνα Ζεγκίνογλου και ο Γιάννης Χριστόπουλος. 

Ο παρουσιαστής της βραδιάς, ο συγγραφέας και δημοσιογράφος Κώστας Μπλιάτκας, κήρυξε την έναρξη με έναν συνδυασμό σοβαρότητας και άνεσης στις 19.40, καλώντας στη σκηνή τον πρόεδρο του Συλλόγου «Φίλοι του Ελαφρού Τραγουδιού», τον δημοσιογράφο και λογοτέχνη Παύλο Ναθαναήλ. Εκείνος υπήρξε λακωνικός και καίριος, σημειώνοντας την ανάγκη να προστατευτεί το ελαφρό τραγούδι και να αναδειχθεί όπως του πρέπει, χωρίς, όμως, να δώσει στον λόγο του χαρακτήρα πολεμικής (όπως έχουμε δει σε ανάλογα αιτήματα για το δημοτικό τραγούδι). Ίσα-ίσα, ζωηρή αίσθηση προκάλεσε η επισήμανσή του για τα ωραία ελληνικά ροκ τραγούδια τα οποία έχουν γραφτεί, που έδειξε ότι τόσο ο ίδιος, άρα και ο Σύλλογος, δεν διεξάγουν κάποια νοσταλγική, παρελθοντολάγνα καμπάνια κατά της μοντερνικότητας, αλλά, δικαίως, ζητούν απλά μια θέση στα πράγματα και για το ελαφρό τραγούδι. 

Τον κύκλο ομιλιών συμπλήρωσαν ο διευθυντής του αθηναϊκού παραρτήματος των βιβλιοπωλείων «Ιανός», Βασίλης Χατζηιακώβου, απαγγέλλοντας ποίηση Πάμπλο Νερούντα σε μετάφραση της Δανάης και η σύζυγος του Μίμη Πλέσσα και παραγωγός του «Αθήνα 9.84» Λουκίλα Καρρέρ, μιλώντας γενικά για το ελαφρό τραγούδι και το πώς παραμένει επίκαιρο. Μια τρίτη ομιλία, αν και υπήρχε στο πρόγραμμα, δεν έγινε ποτέ, καθώς, άγνωστο γιατί, ο πρόεδρος του Φιλολογικού Συλλόγου «Παρνασσός» –ο ομότιμος Καθηγητής Ιωάννης Μαρκαντώνης– δεν βρισκόταν στην αίθουσα. Ακολούθησαν οι βραβεύσεις του Ζακ Ιακωβίδη και του Ανδρέα Χατζηαποστόλου για την προσφορά τους στη μουσική, που υπήρξαν σύντομες και ουσιαστικές, όπως και η αντίστοιχη του Μίμη Πλέσσα. Ο οποίος μας χάρισε και δυο λόγια, πριν μας προτρέψει να ακούσουμε και λίγη μουσική.

Ο Πλέσσας έλαβε λοιπόν θέση στο πιάνο και η Ελίζα Μαρέλλι μας χάρισε το τραγούδι που έδωσε και τον τίτλο στη βραδιά, το "Θέλω Ποτέ Να Μη Χωρίσουμε". Με το οποίο ανέσυρε μνήμες από τη δεκαετία του 1950, δείχνοντας παράλληλα ότι διαθέτει ακόμα τα ερμηνευτικά χαρίσματα που την καθιέρωσαν ως ένα από τα σημαντικά ονόματα στο ελαφρό στυλ –έχει διατηρήσει στο ακέραιο, λ.χ., το αναγνωρίσιμο χρώμα της. Έμεινε δε στη σκηνή για τρία ακόμα κομμάτια, με την κορύφωση της συναυλίας να σημειώνεται στο "Πόσο Λυπάμαι". Σχεδόν σύσσωμο το ακροατήριο σιγοτραγούδησε μαζί της, αρκετά μάτια δάκρυσαν, η ίδια δε διάλεξε μια προσέγγιση προσωπική, πολύ κοντά σε εκείνη που γνωρίζουμε από τη δισκογραφία με τη φωνή της. Αποχωρώντας, χειροκροτήθηκε θερμά. Όχι όμως ως μια φιγούρα του παρελθόντος, μα ως παρουσία που μπορεί και πρέπει να έχει (και) παρόν. 

Για το υπόλοιπο της βραδιάς, έλαβε θέση στο πιάνο ο Σπύρος Παπαδάτος και πίσω από το μικρόφωνο βρέθηκε πρώτος ο ηθοποιός και τραγουδιστής Μιχάλης Δεσύλλας. Μας είπε ένα δικό του τραγούδι, τον "Θεατρίνο", μας θύμισε ένα από τα πιο όμορφα τραγούδια του Ζακ Ιακωβίδη ("Να Το Πάρεις Το Κορίτσι"), ενώ μας είπε και Ανδρέα Χατζηαποστόλου –το "Εγώ Θα Κόψω Το Κρασί". Το κοινό τον αποθέωσε, τον χειροκρότησε θερμά και τραγούδησε μαζί του, καθώς στάθηκε παραπάνω από φανερό ότι ο Δεσύλλας πέτυχε να απευθυνθεί στο συναίσθημα και στις αναμνήσεις των περισσοτέρων στην αίθουσα. Προσωπικά, ωστόσο, έμεινα κάπως αποστασιοποιημένος, καθώς βρήκα την προσέγγισή του ολίγον πιο γλυκερή από όσο νομίζω χρειαζόταν. 

Σκυτάλη κατόπιν στην Ελεάνα Ζεγκίνογλου, η οποία ανέβηκε με αέρα επί σκηνής και μας είπε δύο τραγούδια του Αττίκ κι ένα δικό της, από τον πρόσφατο (και καλό) δίσκο της, Ένα Ταξίδι Που Δεν Έκανες Ποτέ. Για το τελευταίο έκατσε μάλιστα και η ίδια στο πιάνο, αποδεικνύοντας κάτι που πιστεύω για αυτήν, ότι είναι –για την ώρα– καλύτερη πιανίστρια από ότι τραγουδίστρια. Όχι ότι δεν είναι καλή, ας μην παρεξηγηθώ. Έχει όμορφη φωνή, τραγουδάει σωστά και έδειξε ότι διαθέτει άνεση στο να εναλλάσσει ερμηνευτικά πρόσωπα στο "Δεν Σου Πάει Το Πάχος Δημητράκη", αν και κάποια σημεία της στο "Ζητάτε Να Σας Πω" θύμισαν τον τρόπο με τον οποίον το έχει προσεγγίσει η Τάνια Τσανακλίδου, σε πρόσφατη ηχογράφησή της. Θέλει ενδεχομένως λίγη δουλειά ακόμα στο να μπορέσει να εκπέμψει και στίγμα με τη φωνή της, είναι πάντως από τα νέα ταλέντα από τα οποία δικαιούμαστε να αναμένουμε πράγματα.

Ο Γιάννης Χριστόπουλος, από την άλλη, ο οποίος κι έκλεισε την εκδήλωση (η οποία γινόταν προς τιμήν της Δανάης, ας σημειωθεί), είναι τενόρος αναγνωρισμένος, οπότε ο δικός του επί σκηνής αέρας είχε μαζί και την άνεση της καταξίωσης. Παντρεύοντας τεχνική και συναίσθημα απέδωσε ωραία, σε λόγιο ύφος, τραγούδια του Τιμόθεου Ξανθόπουλου, του Κώστα Γιαννίδη και του Νίκου Γούναρη –αν και το "Γλυκά Μου Μάτια Αγαπημένα" του τελευταίου έχρηζε, ίσως, μιας λιγότερο «σφιγμένης» ανάγνωσης. 

Εν κατακλείδι, ο Σύλλογος «Φίλοι του Ελαφρού Τραγουδιού» μας χάρισε μια όμορφη και υποδειγματικά οργανωμένη βραδιά, τιμώντας τη μνήμη της Δανάης, αλλά και το ελαφρό τραγούδι γενικότερα. Αξίζει προσοχής και αρωγής το έργο του κι ελπίζω να επανέλθει σύντομα με κάποια νέα εκδήλωση.

Μια βραδιά για το Ζωγράφειο της Κωνσταντινούπολης, με κινητήριο δύναμη την Ελίζα Μαρέλλι

 

127 χρόνια αδιάλειπτης λειτουργίας γιορτάζει σήμερα το Ζωγράφειο της Κωνσταντινούπολης· ένα από τα 5 ελληνικά σχολεία (γυμνάσιο-λύκειο) που συνεχίζουν να υπάρχουν εκεί, εξυπηρετώντας τις ανάγκες των περίπου 2.500 «Ρωμιών» που έχουν απομείνει ανάμεσα σε 15,5 εκατομμύρια κατοίκων. Άνοιξε το 1893, ανταποκρινόμενο στις εκπαιδευτικές ανάγκες μιας πολύ πιο ανθηρής ομογένειας και εξακολουθεί να στεγάζεται στο ιστορικό κτίριο που σχεδίασε ο επιφανής αρχιτέκτονας Περικλής Φωτιάδης, με χρηματοδότηση από τον τραπεζίτη Χρηστάκη Ζωγράφο, στον οποίον οφείλει και την ονομασία του.

Σχεδόν 10 χρόνια πριν, στις 31 Μαΐου του 2011, ως γραμματέας τότε του συλλόγου «Φίλοι του Ελαφρού Ελληνικού Τραγουδιού», είχα την τιμή να συμμετέχω στη διοργάνωση μιας εκδήλωσης για το Ζωγράφειο, υλοποιώντας μια ιδέα της Ελίζας Μαρέλλι (1940-2016). Η δόξα του παλιού ελαφρού τραγουδιού είχε επιστρέψει εκείνο το διάστημα στα πράγματα, δρώντας μέσω του συλλόγου Φίλων Ελαφρού Τραγουδιού· και επιθυμούσε να προσφέρει έμπρακτα στο έργο του σχολείου, με μια πλούσια βραδιά (ομιλίες, προβολή ντοκιμαντέρ, μουσικό πρόγραμμα), τα έσοδα της οποίας θα δίνονταν για τις ανάγκες του. Στην κάτωθι φωτογραφία, μάλιστα, απεικονίζεται με μαθητές του Ζωγραφείου δίπλα στον Οικουμενικό Πατριάρχη Βαρθολομαίο, σε γιορτή για τα 117 χρόνια του ιδρύματος.

Η μέρα αποδείχτηκε αρκετά δύσκολη για μετακινήσεις, καθώς το κέντρο της Αθήνας είχε δύο απογευματινές συγκεντρώσεις –μία των λεγόμενων «Αγανακτισμένων» στο Σύνταγμα και μία της κίνησης «Σπίθα» του Μίκη Θεοδωράκη. Βρισκόμασταν άλλωστε σε μια πολύ τεταμένη και από πολλές απόψεις μαύρη περίοδο, με το οικονομικό βούλιαγμα που είχε επιφέρει η Κρίση του 2009 να είναι πλέον αισθητό στην πλειονότητα του πληθυσμού. Παρά ταύτα, αρκετοί έδωσαν το παρών στην αίθουσα του Φιλολογικού Συλλόγου «Παρνασσός» στην πλατεία Καρύτση και ήταν μεγάλη μου χαρά που μεταξύ τους βρισκόταν και η θεία μου Ρέα Παλαιοπούλου-Σταθοπούλου (η οποία είναι Κωνσταντινουπολίτισσα) με τον αείμνηστο θείο μου Γιώργο Σταθόπουλο.

Είχαμε μάλιστα και εκλεκτούς προσκεκλημένους, καθώς παρέστη τόσο ο νυν διευθυντής του Ζωγραφείου Γιάννης Δεμιρτζόγλου (ο οποίος καταχειροκροτήθηκε μετά από τον συγκινητικό του λόγο), όσο και ο αρχιμανδρίτης Ευδόκιμος Καρακουλάκης, που εκπροσώπησε το Οικουμενικό Πατριαρχείο, μεταφέροντας τις εγκάρδιες ευχές του Πατριάρχη. Δυστυχώς, λόγω ξαφνικής ασθένειας της συζύγου του, δεν μπόρεσε τελικά να έρθει ο επί σειρά ετών (1955-1993) διευθυντής του σχολείου Δημήτρης Φραγκόπουλος, όπως είχαμε προγραμματίσει. Η άνωθεν φωτογραφία του Σταύρου Τσακιρίδη, με απεικονίζει επί σκηνής, να προσφέρω αναμνηστικό ενθύμιο στον Γιάννη Δεμιρτζόγλου.

Η βραδιά είχε ως παρουσιάστρια την ηθοποιό και συγγραφέα Τζένη Καλλέργη, η οποία απήγγειλε μάλιστα και το ποίημα "Βασιλεύουσα" του Γιάννη Λιάσκου. Ξεκίνησε με χαιρετισμό του Παύλου Ναθαναήλ (επίτιμου τότε προέδρου του Συλλόγου Φίλων Ελαφρού Τραγουδιού) και συνεχίστηκε με προβολή ενός 20άλεπτου ντοκιμαντέρ σχετικά με το Ζωγράφειο, φτιαγμένο από τον ηθοποιό και τραγουδιστή Μιχάλη Δεσύλλα (1943-2018). 

Στο  μουσικό πρόγραμμα κεντρική θέση είχε βέβαια η Ελίζα Μαρέλλι, η οποία θυμάμαι μάλιστα ότι ήταν στεναχωρημένη, γιατί λόγω κρυολογήματος δεν θα μπορούσε τελικά να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις του προγράμματος 4 τραγουδιών, το οποίο είχαμε ανακοινώσει. Παρά ταύτα, ερμήνευσε ωραιότατα το "Τι Μου 'Χεις Κάνει Και Σ' Αγαπώ" του Ζοζέφ Κορίνθιου (1955) και το "Πόσο Λυπάμαι" του Κώστα Γιαννίδη (1939), εισπράττοντας θερμά χειροκροτήματα. Την πλαισίωσαν η Αναστασία Μεταλληνού, ο προαναφερθείς Μιχάλης Δεσύλλας και η Ζωή Απειρανθίτη.

Παρά την άσχημη εκείνη περίοδο, η οποία είχε βεβαίως πλήξει κι εμένα (τόσο οικονομικά, όσο και ψυχολογικά), θυμάμαι ακόμα τη συγκεκριμένη εκδήλωση ως κάτι πραγματικά όμορφο και δημιουργικό που μπορέσαμε και στήσαμε με την Ελίζα Μαρέλλι και τα παιδιά της, την Αγγελική, τη Μαρίκα και τον Χάρη –τον Ολυμπιονίκη του τζούντο στην Ατλάντα, Χάρη Παπαϊωάννου. Ακούραστη θαρρείς και πάντα γεμάτη με ιδέες, η Ελίζα Μαρέλλι είχε κι ένα επιπλέον ταλέντο πέραν του φωνητικού: να σε παρακινεί και να σε κινητοποιεί.