Αναζητώντας τραγούδια για την πρώτη Συχνοτική Συμπεριφορά μετά το Πάσχα, το μάτι περιπλανήθηκε στο ράφι με τα εγχώρια κι έπεσε σε έναν από τους (λίγους) ωραίους δίσκους που άκουσα τα τελευταία χρόνια από τον χώρο που λέμε «έντεχνο».
Δουλειά νέων δημιουργικών δυνάμεων, το άλμπουμ Το Κρύσταλλο Του Κόσμου: Δέκα Τραγούδια Για Τον Μύθο Της Γυναίκας (Μετρονόμος, 2016) ένωσε τον συνθέτη Γιώργο Καγιαλίκο, τον στιχουργό Γιάννη Ευθυμιάδη και την ερμηνεύτρια Βικτωρία Ταγκούλη.
Πηγή έμπνευσής τους η Αρετούσα, η Μήδεια, η ομηρική Κίρκη, η Μαγδαληνή των πρώτων Χριστιανών, η Γοργόνα-αδελφή του Μεγαλέξαντρου, η Αριάδνη, η Ιφιγένεια, η Κασσιανή, η Φαίδρα και βεβαίως η Ελένη: δέκα γυναίκες, δέκα διαφορετικοί ψυχισμοί, δέκα ξεχωριστές ιστορίες καλά τακτοποιημένες στο συλλογικό ασυνείδητο.
Πέντε χρόνια πριν, μάλιστα, έγραψα και μια κριτική για την εν λόγω δουλειά στο Avopolis, η οποία αναδημοσιεύεται τώρα εδώ με μικρές, αισθητικής φύσης τροποποιήσεις.
Η Αρετούσα, η Μήδεια, η ομηρική Κίρκη, η Μαγδαληνή των πρώτων Χριστιανών, η Γοργόνα-αδελφή του Μεγαλέξαντρου, η Αριάδνη, η Ιφιγένεια, η Κασσιανή, η Φαίδρα και βεβαίως η Ελένη, σύμβολο και «πουκάμισο αδειανό» συνάμα. Δέκα γυναίκες, δέκα διαφορετικοί ψυχισμοί, δέκα ξεχωριστές ιστορίες καλά τακτοποιημένες στο συλλογικό ασυνείδητο όσων διατηρούμε συνδέσμους με τις ρίζες του τόπου μας.
Ο Γιάννης Ευθυμιάδης είναι ο στιχουργός, η Βικτωρία Ταγκούλη είναι η ερμηνεύτρια και ο Γιώργος Καγιαλίκος ο συνθέτης, αλλά κι εκείνος που επιμελείται τις ενορχηστρώσεις. Στο άλμπουμ πρωταγωνιστούν ήχοι από κιθάρα, βιολί, μπάσο, μαντολίνο, κλαρινέτο και τρομπέτα, φτιάχνοντας ένα λόγιο περιβάλλον «ποτισμένο» στα ελληνικά χρώματα της παρακαταθήκης του Μάνου Χατζιδάκι, η αύρα του οποίου έρχεται συχνά στον νου κατά την ακρόαση.
Η προσέγγιση προσφέρει στο Κρύσταλλο Του Κόσμου ενότητα και χαρακτήρα, στοιχεία που αναδεικνύονται κυρίαρχα. Ίσως μάλιστα σε «δεσποτικό» βαθμό, από την άποψη ότι μερικές γυναικείες φιγούρες μάλλον αναγκάζονται να προσαρμοστούν σε ένα κλίμα θλιμμένων/μελαγχολικών διαθέσεων, χάνοντας έτσι κάτι τις από όσα φανταζόμαστε συνήθως γι' αυτές. Τη Γοργόνα, για παράδειγμα, την ήξερα σίγουρα για πιο φοβερή (με την κυριολεκτική σημασία της λέξης), ενώ τη Μαγδαληνή δύσκολα θα τη συνδύαζα με τέτοια ροπή στο δράμα.
Μεγάλο ατού της δουλειάς, η Βικτωρία Ταγκούλη. Ασφαλώς, βρίσκει το κατάλληλο έδαφος για να πατήσει –φροντισμένα δηλαδή τραγούδια, με λιτές ενορχηστρώσεις, που αφήνουν χώρο αναπνοής στις λέξεις, άρα και στις ερμηνείες. Οι λέξεις, με τη σειρά τους, αποδείχθηκαν αρκετά ουσιαστικές, ώστε όχι μόνο να στηρίξουν τη φιλοσοφία του δίσκου ως κύκλου τραγουδιών, αλλά και για να ξαναθυμίσουν εποχές ακμής του έντεχνου ήχου: ο στίχος π.χ. «Δεν ρώτησε ποτέ κανείς πώς θα γεράσω/την ομορφιά μου αν αντέχω να τη χάσω» από το τραγούδι της Ελένης "Στου Καιρού Το Δαχτυλίδι", αποτελεί μια απλή μα μεγάλη στιγμή του Ευθυμιάδη· έστω κι αν η γραφή του δεν κεντράρει πάντα ανάλογα σε άλλες περιπτώσεις, όπου μάλλον αρκείται σε διαπιστευτήρια ευαισθησίας.
Και πάλι, όμως, έχουμε κάτι σαν αποκάλυψη, με την έννοια πως ακούμε μια τραγουδίστρια που δεν είχαμε επίγνωση ότι ήταν εκεί έξω. Ίσως γιατί η συνεργασία της Ταγκούλη με τον Χρίστο Θεοδώρου την είχε εγκλωβίσει δισκογραφικά σε ένα μετα-κραουνακικό και αρκετά εντεχνοθεατράλε στυλ, που εν πολλοίς εξάντλησε τη δυναμική του στο ντεμπούτο (α) του 2009, μένοντας μετέωρο και δίχως πραγματική οδό φυγής προς τα μπροστά στα άλμπουμ Φωτο.βόλτα (2010) και Τετράδιο (2013). Αλλά τώρα οι εκφραστικές της δυνάμεις σαν να απελευθερώνονται, επιτρέποντας να απολαύσουμε μια ερμηνεύτρια πλήρη, πολύχρωμη, που με άνεση ανταπεξέρχεται σε όσους «ρόλους» καλείται να παίξει σε αυτά τα δέκα κομμάτια, τραγουδώντας καταπληκτικά σε κάθε περίσταση.
Αξίζει τέλος μια αναφορά και στο γενικότερο μεράκι με το οποίο έχει στηθεί το Κρύσταλλο Του Κόσμου, όπως αντανακλάται στη φροντισμένη έκδοση του Μετρονόμου σε βιβλίο/CD 500 αντιτύπων: η γραμματοσειρά ειδικά, αλλά και η ποιότητα του χαρτιού, αποτελούν υπόδειγμα για ανάλογα εγχειρήματα.
